ΕΝΩ ΟΙ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ''ΕΓΚΡΙΝΟΝΤΑΙ'' ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ TΩΝ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ, ΠΟΥ ΜΑΛΛΟΝ ΕΧΟΥΝ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ ΜΑΥΡΑ ΑΠΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΚΟΥΠΙΔΙΩΝ.......
Συνοδεύει
το έγγραφο ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ
ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΟ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
Σχετικά με την εφαρμογή της νομοθεσίας της
ΕΕ για τα απόβλητα, συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης έγκαιρης προειδοποίησης για
τα κράτη μέλη που κινδυνεύουν να χάσουν την επίτευξη του στόχου για το 2020
επαναχρησιμοποίησης / ανακύκλωσης των αστικών αποβλήτων
1. Εισαγωγή
Αυτή η έκθεση έγκαιρης προειδοποίησης
αποτελεί μέρος της συνολικής έκθεσης εφαρμογής και των στόχων της Επιτροπής για
να βοηθήσει τα κράτη μέλη που κινδυνεύουν να μην επιτύχουν τον στόχο του 2020
για το 50% επανάχρηση/ανακύκλωση των αστικών αποβλήτων που προβλέπεται στο
άρθρο 11 παράγραφος 2 στοιχείο α) της οδηγίας 2008/98 / ΕΚ. Είναι συνέχεια
προηγούμενης δήλωσης της Επιτροπής στον τομέα της διαχείρισης αστικών
αποβλήτων. Αυτό οδήγησε σε χωριστούς χάρτες πορείας για κάθε χώρα που καταρτίζονται
για τα σχετικά κράτη μέλη.
Η αξιολόγηση που βασίζεται στην έκθεση
έγκαιρης προειδοποίησης, βασίζεται σε μια συνεργασία και διαφανή διαδικασία με
τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων κρατών μελών και την εις βάθος ανάλυση των πιο
πρόσφατων εξελίξεων. Αυτό συνεπάγεται εκτεταμένες διαβουλεύσεις με την
αρχές που είναι αρμόδιες για τη διαχείριση των αποβλήτων.
Οι πιθανές ενέργειες που έγιναν κατά τη
διάρκεια αυτής της διαδικασίας βασίζονται στις υπάρχουσες βέλτιστες πρακτικές
και στοχεύουν να βοηθήσουν τα κράτη μέλη να επιτύχουν τον στόχο
επανάχρησης/ανακύκλωσης των αστικών αποβλήτων για το 2020 και εστιάζουν
επομένως σε μέτρα πολιτικής. Οι ενέργειες αυτές πρέπει να θεωρηθούν
συμπληρωματικές προς εκείνες που συνιστώνται στους χάρτες πορείας τα οποία
καταρτίστηκαν στο πλαίσιο των προηγούμενων δραστηριοτήτων προώθησης της
συμμόρφωσης και τις συστάσεις που διατυπώνονται στην επισκόπηση εφαρμογής των
πολιτικών περιβάλλοντος
2. Βασικά ευρήματα
Το 2016, το ποσοστό ανακύκλωσης αστικών
αποβλήτων στην Ελλάδα (συμπεριλαμβανομένης της κομποστοποίησης) αναφέρθηκε στην
Eurostat ότι ήταν στο 17%, ενώ το ποσοστό αποικοδόμησης ήταν 82%. Βάσει
της ανάλυσης των υφιστάμενων σταθερών προγραμματισμένων πολιτικών στον τομέα
της διαχείρισης των αποβλήτων, η Ελλάδα κινδυνεύει να μην μπορέσει να πιάσει το
2020 το στόχο για 50% στην επαναχρησιμοποίηση/ανακύκλωση των αστικών αποβλήτων.
Η αξιολόγηση που στηρίζει την έκθεση
έγκαιρης προειδοποίησης ότι τα φτωχά ποσοστά των επιδόσεων της Ελλάδας στη
διαχείριση των αποβλήτων οφείλονται:
• στην απουσία της υποδομής που
απαιτείται για τον διαχωρισμό των ανακυκλώσιμων πηγών
• το χαμηλό επίπεδο ευαισθητοποίησης
του ευρύτερου κοινού
• a la carte των οικονομικών κινήτρων. και
• η απουσία σχετικών οικονομικών
μέσων, π.χ. φόρος υγειονομικής ταφής.
Η οικονομική ύφεση και η επακόλουθη
οικονομική κρίση στην Ελλάδα έχουν επηρεάσει τον τομέα των αποβλήτων, οδηγώντας
σε μείωση της παραγωγής αποβλήτων ανακύκλωση τα τελευταία χρόνια.
O ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΩΝ ΠΙΘΑΝΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΓΙΑ
ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ
Οικονομικά κίνητρα
1) Εφαρμογή
του τέλους για την υγειονομική ταφή (που εφαρμόζεται από το 2018).
2) Εισαγωγή
συστημάτων πληρωμής και να ενισχυθεί η συμμετοχή του κοινού στη χωριστή συλλογή
των αποβλήτων.
Ακριβείς και εσωτερικά συνεπείς αναφορές
3) Επαναφορά
των αναφερόμενων αριθμών συσκευασίας έτσι ώστε να είναι συνεπείς και
ακριβείς. Τα δεδομένα που παρέχονται από την Ελλάδα σχετικά με την
ποσότητα και τη σύνθεση των αστικών αποβλήτων υποδηλώνουν ότι η ποσότητα
αποβλήτων συσκευασίας (όπως αντιπροσωπεύονται από τα στοιχεία που αναγράφονται
στη συσκευασία που έχει τοποθετηθεί στην αγορά) υποδεικνύεται από τα δεδομένα
των αστικών αποβλήτων.
4) Εισαγωγή
συστηματικών ελέγχων σε εταιρείες που παρέχουν στοιχεία για το ποσό των
συσκευασιών που διατίθενται στην αγορά (οργανώσεις παραγωγών ή υπεύθυνους
παραγωγής - ΔΕΟ).
5) Διεξαγωγή
στατιστικής αντιπροσωπευτικής ανάλυσης για τη σύνθεση των αστικών αποβλήτων
σχετικά με τη συμφωνία μεταξύ των συνόλων των δεδομένων για τα αστικά απόβλητα
και τη συσκευασία αποβλήτων.
Ξεχωριστή συλλογή
6) Επαναπροσαρμογή
της αλληλεπίδρασης μεταξύ του PRO για τη συσκευασία (Ελληνική Ανάκτηση
Recycling Corporation - HERRCO) και τους δήμους. HERRCO θα πρέπει να είναι
μόνο ένας αγωγός για κεφάλαια για την υπηρεσία συλλογής, ενώ οι δήμοι πρέπει να
έχουν τις δικές τους υποχρεώσεις όσον αφορά τη χωριστή συλλογή. Με αυτό το
set-up στη θέση του, το σύστημα θα ανταποκρινόταν περισσότερο σε φόρο
υγειονομικής ταφής.
Αυτό μπορεί να γίνει είτε:
α. θεσπίζοντας
υποχρεωτικούς στόχους ανακύκλωσης για τους δήμους και επιβάλλοντας κυρώσεις
επειδή δεν τις ικανοποιούν. ή
β. με
τον καθορισμό ελάχιστου προτύπου υπηρεσίας για τη συλλογή αποβλήτων (π.χ.
συχνότητα της συλλογής, του τύπου και του όγκου των εμπορευματοκιβωτίων,
λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη το είδος του αποθέματος κατοικιών, πόσο αγροτική
είναι η περιοχή, τυπικό κλίμα κ.λπ.) οι δήμοι πρέπει να πληρούν.
Και στις δύο περιπτώσεις, η HERRCO θα
πρέπει να χρηματοδοτεί, στο σύνολό της, ως μέρος της υπηρεσίας συλλογής αφορά
τα απορρίμματα συσκευασίας σύμφωνα με ένα συμφωνημένο τύπο χρηματοδότησης.
Χρηματοδότηση από την ΕΕ
7) Καλύτερη
χρήση των κονδυλίων της ΕΕ εξασφαλίζοντας ότι υποστηρίζουν:
α. δραστηριότητες
στην ανώτερη βαθμίδα της ιεραρχίας των αποβλήτων, ιδίως όσον αφορά την
ανακύκλωση και πρόληψης
β. δημιουργία
ικανοτήτων σε επίπεδο δήμων για τη στήριξη της ανάπτυξης υψηλής ποιότητας
υπηρεσίες ανακύκλωσης (βλ. δράση 9) ·
γ. -
η παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας από την τοπική αυτοδιοίκηση και - εύχρηστα
συστήματα συλλογής απορριμμάτων από πόρτα σε πόρτα ·
δ. την
παροχή επεξεργασίας για χωριστά συλλεγόμενα βιολογικά απόβλητα (προς ενσωμάτωση
με την ανάπτυξη συστημάτων συλλογής, με τους δήμους να εργάζονται μαζί με τις
ανάγκες).
ε. η
πρόβλεψη πράσινων σημείων που αποσκοπούν στην προώθηση της επαναχρησιμοποίησης
(μέσω του "μπροστά") καθώς και την ανακύκλωση ογκώδους υλικού,
συμπεριλαμβανομένων των απορριμμάτων κήπων.
8) Απαιτείται
λιγότερη έμφαση στις επενδύσεις για την επεξεργασία υπολειμμάτων αποβλήτων.
Τεχνική υποστήριξη στους δήμους
9) Ανάπτυξη
συστήματος σε εθνικό επίπεδο που να παρέχει τεχνική υποστήριξη δήμους,
συγκεκριμένα στους ακόλουθους τομείς:
α. επιλογή
υπηρεσιών συλλογής ·
β. προμήθειες
υπηρεσιών
γ. διαχείριση
υπηρεσιών
δ. εκστρατείες
ευαισθητοποίησης ·
σε συνδυασμό με την ενεργό ανταλλαγή καλών
ιδεών και πρακτικών που μπορούν να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα σε όρους
της μείωσης του κόστους και της βελτίωσης των επιδόσεων.
Επικοινωνία και ευαισθητοποίηση
10) Ανάπτυξη
ενός συνόλου εθνικών υλικών επικοινωνίας για χρήση σε τοπικό επίπεδο, με σαφή
και συνεπή μηνύματα. Τα υλικά αυτά πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μέρος των εκστρατειών ευαισθητοποίησης με φυλλάδια
και στα πράσινα σημεία.
.........................................................................................................
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
24 Σεπτεμβρίου 2018
Περιβάλλον των Βρυξελλών
Η Επιτροπή εξετάζει την εφαρμογή των
κανόνων της ΕΕ για τα απόβλητα και προτείνει δράσεις που θα βοηθήσουν 14 κράτη
μέλη να επιτύχουν τους στόχους ανακύκλωσης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα την
τελευταία ανασκόπηση του βαθμού εφαρμογής των
κανόνων αποβλήτων της ΕΕ σε όλη την Ευρώπη, παρουσιάζοντας προκλήσεις και
τρόπους για το μέλλον. 14 ευρωπαϊκές χώρες που παρουσιάζουν καθυστέρηση
παρουσιάζονται με εκθέσεις έγκαιρης προειδοποίησης, συμπεριλαμβανομένων
ενδεχόμενων ενεργειών για τη βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων τους.
Η έκθεση παρουσιάζει
προκλήσεις για διάφορες ροές αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένων των αστικών
αποβλήτων, των αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων, των επικίνδυνων
αποβλήτων, των αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, των
απορριμμάτων συσκευασίας και των προτεινόμενων περιοχών βελτίωσης καθενός από
αυτά.
Για τα αστικά απόβλητα, 14 κράτη μέλη
έχουν εντοπιστεί ότι κινδυνεύουν να χάσουν το στόχο ανακύκλωσης 50% για το
2020: η Βουλγαρία, η Κροατία, η Κύπρος, η Εσθονία, η Φινλανδία, η Ελλάδα, η
Ουγγαρία, η Λετονία, η Μάλτα, η Πολωνία. Για τις χώρες αυτές, η Επιτροπή
παρουσιάζει σχέδια για τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία της ΕΕ για τα
απόβλητα. Αυτές οι δράσεις περιλαμβάνουν αποτελεσματικότερη χωριστή
συλλογή για την εξασφάλιση υψηλής ποιότητας ανακύκλωσης, αποδοτικά
συστήματα υπεύθυνης παραγωγής παραγωγού , οικονομικά μέσα όπως φόροι υγειονομικής ταφής
και αποτέφρωσης και βελτιωμένη ποιότητα δεδομένων.
Ο κ. Karmenu Vella, αρμόδιος
Επίτροπος για το Περιβάλλον, τις Θαλάσσιες Υποθέσεις και την Αλιεία,
δήλωσε: «Με τους κοινοτικούς κανόνες για τα απόβλητα που εγκρίθηκαν
πρόσφατα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο των Υπουργών, η Ευρώπη
μπορεί να γίνει παγκόσμιος πρωτοπόρος στη σύγχρονη διαχείριση αποβλήτων και να
αναπτύξει περαιτέρω την εγκύκλιο Η Επιτροπή είναι εδώ για να βοηθήσει με την
παροχή τεχνικής βοήθειας και υποστήριξης από τα διαρθρωτικά ταμεία στην
εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών. "
Οι νομικές υποχρεώσεις για τη διαχείριση
των αστικών αποβλήτων καθορίζονται στην οδηγία πλαίσιο για
τα απόβλητα .
Οι στόχοι αυτοί περιλαμβάνουν το 50% των
αστικών αποβλήτων, που είναι έτοιμοι για επαναχρησιμοποίηση / ανακύκλωση έως το
2020. Η οδηγία αναθεωρήθηκε πρόσφατα για να συμπεριλάβει νέους πιο φιλόδοξους
στόχους: 55% έως το 2025, 60% μέχρι το 2030 και 65% 2035. Η αναθεωρημένη οδηγία
για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας εισάγει νέο στόχο
ανακύκλωσης πλαστικών συσκευασιών 55% που πρέπει να επιτευχθεί έως το 2030.
Σε συνέχεια της έκθεσης αυτής, η
Επιτροπή θα προβεί σε κυκλικές οικονομικές επισκέψεις υψηλού επιπέδου στα κράτη
μέλη με τους στόχους των δημοτικών αποβλήτων για το 2020, προκειμένου να συζητήσουν
τις προκλήσεις και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εθνικές, περιφερειακές
και τοπικές αρχές και οι Ηνωμένες Πολιτείες ενδιαφερόμενους φορείς,
συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων.
Η Επιτροπή προτίθεται να συνεχίσει να υποστηρίζει τα κράτη μέλη στις
προσπάθειές τους για εφαρμογή, μεταξύ άλλων μέσω τεχνικής βοήθειας (π.χ. μέσω
της επισκόπησης της εφαρμογής του περιβάλλοντος και της ανταλλαγής βέλτιστων
πρακτικών) και με κοινοτικά κονδύλια. Ωστόσο, εναπόκειται στις εθνικές
αρχές να εντείνουν τη διαδικασία της αναγκαίας μεταρρύθμισης των πολιτικών και
να επιταχύνουν την τοπική δράση.
Το έργο επεξεργασίας των αποβλήτων είναι
χάσιμο χρόνου. Οι εκθέσεις έγκαιρης προειδοποίησης αποσκοπούν στην παροχή
βοήθειας για την επίτευξη του στόχου του 2020 για 50% προετοιμασίας για
επαναχρησιμοποίηση/ανακύκλωση των αστικών αποβλήτων. Στον τομέα της
διαχείρισης των αστικών αποβλήτων, είναι αποτέλεσμα εκτεταμένων διαβουλεύσεων
με τις εθνικές αρχές που είναι αρμόδιες για τη διαχείριση αποβλήτων. Το
2016, οι Ευρωπαίοι είχαν κατά μέσο όρο 480 χιλιόγραμμα αστικών αποβλήτων ανά
άτομο, εκ των οποίων το 46% ανακυκλώθηκαν ή λιπασματοποιήθηκαν, ενώ ένα τέταρτο
πήγαν σε χώρους υγειονομικής ταφής. Τα αστικά απόβλητα αντιπροσωπεύουν
μόνο το 10% περίπου των συνολικών αποβλήτων που παράγονται στην ΕΕ, αλλά είναι
ένα από τα πιο σύνθετα ρεύματα που μπορούν να διαχειριστούν λόγω της ποικίλης
σύνθεσης, του μεγάλου όγκου παραγωγών και του κατακερματισμού των
ευθυνών. Το 40% των πλαστικών συσκευασιών ανακυκλώνεται το 2015. Η υγειονομική
ταφή είναι η λιγότερο προτιμώμενη επιλογή επεξεργασίας αποβλήτων. Ενώ το
ποσοστό των αστικών αποβλήτων που έχουν υποστεί υγειονομική ταφή έχει μειωθεί
σταθερά στην ΕΕ συνολικά (μειώνοντας κατά 18% κατά την περίοδο 2013-2016), ο
μέσος όρος υγειονομικής ταφής των αστικών αποβλήτων στην ΕΕ παραμένει στο 24%
το 2016. Οι μεγάλες διαφορές μεταξύ των χωρών της ΕΕ εξακολουθεί να υφίσταται:
το 2016. 10 κράτη μέλη εξακολουθούν να αποθηκεύουν πάνω από το 50% των αστικών
αποβλήτων, ενώ τα πέντε υπερβαίνουν το 70%.
Σ
